2.2. Znaki podłużne

2.1. Zasady ogólne

Znaki podłużne są to linie równolegle do osi jezdni lub odchylone od niej pod niewielkim kątem. Linie te mogą być:
– pojedyncze: przerywane lub ciągłe,
– podwójne: ciągłe z przerywanymi, ciągłe lub przerywane.
Linia przerywana składa się z kresek i przerw, których długości uzależnione są od dopuszczalnej prędkości na danym odcinku drogi i przeznaczenia danej linii.
Znaki podłużne obejmują linie segregacyjne i krawędziowe.

2.2. Opisy szczegółowe
2.2.1. Linie segregacyjne

Linie segregacyjne stosuje się w celu:
– oddzielenia od siebie pasów prowadzących ruch w tych samych albo przeciwnych
kierunkach,
– wskazania kierującym, w którym miejscu zmiana pasa ruchu jest zabroniona lub
dozwolona.
Rozróżnia się następujące odmiany linii segregacyjnych:
– P-1a „linia pojedyncza przerywana – długa”,
– P-1b „linia pojedyncza przerywana – krótka”,
– P-1c „linia pojedyncza przerywana – wydzielająca”,
– P-1d „linia pojedyncza przerywana – prowadząca wąska”,
– P-1e „linia pojedyncza przerywana – prowadząca szeroka”,
– P-2a „linia pojedyncza ciągła – wąska”,
– P-2b „linia pojedyncza ciągła – szeroka”,
– P-3a „linia jednostronnie przekraczalna – długa”,
– P-3b „linia jednostronnie przekraczalna – krótka”,
– P-4 „linia podwójna ciągła”,
– P-5 „linia podwójna przerywana”,
– P-6 „linia ostrzegawcza”,
– P-6a „linia ostrzegawcza – naprowadzająca”.
Szerokość wyznaczonego liniami pasa ruchu mierzy się w osiach tych linii; powinna odpowiadać wartościom podanym w tabeli 2.1. Na jezdniach dwukierunkowych o szerokości jezdni mniejszej niż 5,80 m linii segregacyjnych nie stosuje się. Na jezdniach dwukierunkowych o szerokości mniejszej niż 6,5 m dopuszcza się stosowanie tyko linii krawędziowej bez wyznaczania pasów ruchu linią segregacyjną. Na jezdniach jednokierunkowych dwupasowych, na których nie jest możliwe wyznaczenie pasów o szerokości zgodnej z tabelą 2.1, dopuszcza się wyznaczenie pasa ruchu o szerokości 2,75 m. Na takim pasie należy wprowadzić zakaz ruchu pojazdów o szerokości ponad 2,2 m. W przypadku dróg dwukierunkowych poza obszarem zabudowanym o szerokości
nawierzchni 11,00–12,00 m zaleca się stosowanie naprzemiennie pasów do wyprzedzania, a jeżeli nie jest to możliwe ze względu na zagospodarowanie terenu (wjazdy na drogę poza skrzyżowaniami), stosowanie pasów ruchu o szerokości 5,00–5,50 m, z wyznaczeniem opasek o szerokości 0,50 m. Jednak zastosowanie takich rozwiązań wymaga wyeliminowania ruchu pieszego i rowerowego z danego odcinka drogi. Na drogach dwukierunkowych dwupasowych nie zaleca się stosowania krótkich odcinków linii przerywanych występujących pomiędzy liniami ciągłymi. Długość linii przerywanej powinna umożliwiać wykonanie manewru wyprzedzania.

2.2.1.1. Linia pojedyncza przerywana – długa

Znak P-1a „linia pojedyncza przerywana – długa” (rys. 2.2.1.1) stosuje się do wyznaczenia pasów ruchu pomiędzy skrzyżowaniami na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 70 km/h. Po znaku P-1a mogą następować lub go poprzedzać znaki: P-1b, P-1c, P-1d, P-1e i P-6. Długość linii pojedynczej przerywanej – długiej powinna wynosić co najmniej 120 m.

2.2.1.2. Linia pojedyncza przerywana – krótka

Znak P-1b „linia pojedyncza przerywana – krótka” (rys. 2.2.1.2) stosuje się do wyznaczenia pasów ruchu pomiędzy skrzyżowaniami na drogach o dopuszczalnej prędkości do 70 km/h. Po znaku P-1b mogą następować znaki: P-1a, P-1c, P-1d, P-2a, P-4 i P-6. Długość linii pojedynczej przerywanej – krótkiej powinna wynosić co najmniej 50 m.

2.2.1.3. Linia pojedyncza przerywana – wydzielająca

Znak P-1c „linia pojedyncza przerywana – wydzielająca” (rys. 2.2.1.3) stosuje się do oddzielenia od pasa ruchu następujących pasów:
– włączania,
– wyłączania,
– przeplatania,
– dla autobusów i rowerów (odcinki początkowe i końcowe),
– wydzielonych dla pojazdów skręcających na wlotach skrzyżowań,
– zanikających.
Znak ten w podanej wielkości stosuje się niezależnie od dopuszczalnej prędkości na drodze. Po znaku P-1c mogą następować znaki: P-2b, P-7a i P-7b.
Linia wydzielająca powinna mieć długość co najmniej 50 m. Dopuszcza się skrócenie linii przy wydzieleniu pasa ruchu dla rowerów lub pasa ruchu tylko dla pojazdów skręcających w zależności od warunków lokalnych.

2.2.1.4. Linia pojedyncza przerywana – prowadząca wąska

Znak P-1d „linia pojedyncza przerywana – prowadząca wąska” (rys. 2.2.1.4) stosuje się do oddzielenia pasów ruchu w tym samym kierunku na skrzyżowaniach wzdłuż dróg z pierwszeństwem, niezależnie od dopuszczalnej prędkości na drodze. Znak P-1d może być poprzedzony znakami: P-1a, P-1b, P-2a i P-3b, a następować po nim mogą znaki: P-1a, P-1b i P-3b.

2.2.1.5. Linia pojedyncza przerywana – prowadząca szeroka

Znak P-1e „linia pojedyncza przerywana – prowadząca szeroka” (rys. 2.2.1.5) stosuje się do oddzielenia przeciwnych kierunków ruchu w ciągu linii podwójnych P-4 lub P-3a na skrzyżowaniach lub włączeniach do jezdni oraz do umożliwienia przejazdów poprzecznych na zjazdach w ciągu linii P-2b wydzielającej pas ruchu dla autobusów i rowerów.

2.2.1.6. Linia pojedyncza ciągła – wąska

Znak P-2a „linia pojedyncza ciągła – wąska” (rys. 2.2.1.6) stosuje się do oddzielania pasów ruchu przeznaczonych do jazdy w tym samym kierunku, niezależnie od dopuszczalnej prędkości na drodze.
Znak P-2a powinien być poprzedzony znakiem P-6, a następować po nim mogą znaki: P-1a, P-1b, P-1d i P-3b. W obszarze zabudowanym, na drogach o dopuszczalnej prędkości do 60 km/h, znak ten można poprzedzać znakiem P-1b. Długość linii pojedynczej ciągłej – wąskiej powinna wynosić co najmniej 20 m.

2.2.1.7. Linia pojedyncza ciągła – szeroka

Znak P-2b „linia pojedyncza ciągła – szeroka” (rys. 2.2.1.7) stosuje się do oddzielenia pasów ruchu przeznaczonych do jazdy w tym samym kierunku, niezależnie od dopuszczanej prędkości na drodze, jako linię poprzedzającą lub kontynuującą linię P-1c, oraz wydzielenia pasów ruchu dla autobusów lub rowerów przeznaczonych do jazdy w tym samym kierunku. Długość linii powinna wynosić co najmniej 20 m.

2.2.1.8. Linia jednostronnie przekraczalna – długa

Znak P-3a „linia jednostronnie przekraczalna – długa” (rys. 2.2.1.8) stosuje się do rozdzielenia przeciwnych kierunków ruchu pomiędzy skrzyżowaniami, jeżeli zabroniony jest przejazd na sąsiedni pas ruchu od strony linii ciągłej. W szczególności znak jest stosowany na jezdniach dwukierunkowych dwupasowych w rejonach:
– łuków poziomych i pionowych wypukłych o niedostatecznej widoczności,
– przejazdów kolejowych i tramwajowych,
– przejść dla pieszych,
gdy jest uzasadnione ułatwienie opuszczania tych rejonów przez kierujących pojazdami. Znak ten stosuje się niezależnie od dopuszczalnej prędkości na drodze. Znak P-3a z linią ciągłą znajdującą się po prawej stronie powinien być poprzedzony znakiem P-6, P-6a lub P-1b, a następować po nim mogą znaki P-4 lub P-6. Długość linii jednostronnie przekraczalnej – długiej powinna wynosić co najmniej 50 m.

2.2.1.9. Linia jednostronnie przekraczalna – krótka

Znak P-3b „linia jednostronnie przekraczalna – krótka” (rys. 2.2.1.9) stosuje się, jeżeli zabroniony jest przejazd na sąsiedni pas ruchu (sąsiednią część drogi) od strony linii ciągłej. W szczególności stosowany jest na skrzyżowaniach i wlotach skrzyżowań oraz oznaczeniach krawędzi jezdni przy wyjazdach z obiektów przydrożnych lub przejazdach przez pasy dzielące jezdnie.
Znak ten stosuje się niezależnie od dopuszczalnej prędkości na drodze.
Znak P-3b może być poprzedzony znakami: P-2a, P-4, P-7a, P-7b, P-7c i P-7d, a następować po nim mogą znaki: P-1b, P-2a, P-1d, P-4, P-7a, P-7b, P-7c i P-7d.

2.2.1.10. Linia podwójna ciągła

Znak P-4 „linia podwójna ciągła” (rys. 2.2.1.10) stosuje się w celu rozdzielenia przeciwnych kierunków ruchu na odcinkach jezdni, na których należy wyeliminować przejeżdżanie pojazdów na część jezdni przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu, niezależnie od dopuszczalnej prędkości na drodze. Znak ten zawsze umieszcza się na trzy- i więcej pasowych jezdniach dwukierunkowych, na których pasy ruchu są wyznaczone, na całej długości odcinka takiej jezdni. Znak P-4 może być poprzedzony i mogą po nim następować znaki: P-1b, P-1e, P-3a, P-3b i P-6.
Długość linii podwójnej ciągłej powinna wynosić co najmniej 20 m.

2.2.1.11. Linia podwójna przerywana

Znak P-5 „linia podwójna przerywana” (rys. 2.2.1.11) stosuje się do wyznaczenia pasa o zmiennym kierunku ruchu, na który wjazd jest zamykany lub otwierany sygnałami świetlnymi nadawanymi przez sygnalizator S-4.

2.2.1.12. Linia ostrzegawcza

Znak P-6 „linia ostrzegawcza” (rys. 2.2.1.12) stosuje się do ostrzegania kierujących pojazdami o zbliżaniu się do niebezpiecznego miejsca, w szczególności odcinka drogi, na którym zastosowano linie: P-2a, P-3a lub P-4, przez które przejeżdżanie jest zabronione. Znak P-6 umieszcza się niezależnie od dopuszczalnej prędkości na drodze. Znak P-6 stosuje się na łukach oznaczonych znakiem ostrzegawczym A-1, A-2, A-3 lub A-4, na których warunki widoczności nie powodują konieczności stosowania linii P-3a lub P-4. Wówczas linię ostrzegawczą umieszcza się na całej długości łuku.
Znak ten może być poprzedzony znakami P-1a lub P-1b, a następować po nim mogą znaki: P- 2a, P-3a i P-4. Długość linii ostrzegawczej powinna wynosić co najmniej:
– 50 m na drogach o dopuszczalnej prędkości do 70 km/h,
– 100 m na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 70 km/h.
W obszarze zabudowanym dopuszcza się niestosowanie linii P-6 i stosowanie linii P-2a, P-3a lub P-4 bezpośrednio po linii P-1b.

2.2.1.13. Linia ostrzegawcza – naprowadzająca

Wymiary w cm

Znak P-6a „linia ostrzegawcza – naprowadzająca” (rys. 2.2.1.13 i 2.2.1.14) stosuje się do ostrzegania kierujących pojazdami o zbliżaniu się do odcinka, przed którym zastosowano linie P-3a lub P-4, i oznacza nakaz powrotu na prawy pas ruchu. Znak P-6a stosuje się na drogach dwukierunkowych o dopuszczalnej prędkości powyżej 70 km/h przed łukami poziomymi i pionowymi, które nie są z daleka widoczne przez kierujących, a także przed
wysepkami rozdzielającymi pasy ruchu. W linii ostrzegawczej naprowadzającej co trzecia kreska zastąpiona jest strzałką. Znak P-6a stosuje się samodzielnie lub jako kontynuację linii P-6, przy czym w zależności od warunków
widoczności liczba strzałek powinna wynosić od 2 do 4. Przykład zastosowania linii ostrzegawczej naprowadzającej przedstawiono na rysunku 2.2.1.15.

2.2.2. Linie krawędziowe

Linie krawędziowe stosuje się przede wszystkim do wyznaczenia krawędzi jezdni bez krawężników ulicznych w celu oddzielenia jezdni od pobocza lub pasa awaryjnego. Dopuszcza się stosowanie linii krawędziowej na odcinkach z krawężnikami, jeżeli wymagają tego warunki widoczności lub bezpieczeństwa ruchu. Rozróżnia się następujące odmiany linii krawędziowych:
– P-7a „linia krawędziowa – przerywana szeroka”,
– P-7b „linia krawędziowa – ciągła szeroka”,
– P-7c „linia krawędziowa – przerywana wąska”,
– P-7d „linia krawędziowa – ciągła wąska”.
Na poboczu oddzielonym od jezdni linią krawędziową może odbywać się tylko ruch pojazdów innych niż samochodowe, ponadto w przypadku linii krawędziowej przerywanej dopuszczony jest na poboczu postój pojazdów, w tym samochodowych. Linie P-7a i P-7b o szerokości 0,24 m stosuje się na:
– autostradach i drogach ekspresowych,
– na drogach posiadających twarde pobocze lub opaskę,
– na drogach z numerem szlaku międzynarodowego,
– na drogach dwujezdniowych.
Na pozostałych drogach dopuszcza się stosowanie linii P-7c i P-7d o szerokości 0,12 m, jednak zalecane jest stosowanie linii P-7a i P-7b na wszystkich drogach. Sposób umieszczania linii krawędziowych pokazano na rys. 2.2.2.1.

2.2.2.1. Linia krawędziowa – przerywana szeroka i wąska

Znaki P-7a „linia krawędziowa – przerywana szeroka” (rys. 2.2.2.2) i P-7c „linia krawędziowa – przerywana wąska” (rys. 2.2.2.3) stosuje się przede wszystkim do wyznaczenia krawędzi jezdni bez krawężników na odcinkach drogi, na których dopuszcza się postój na poboczu.

Linia krawędziowa przerywana może być stosowana na odcinkach o dobrej widoczności, na których omijanie stojących pojazdów przez uczestników ruchu, zobowiązanych do poruszania się po poboczu, nie spowoduje zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Ponadto znaki te stosuje się w celu:
– przedłużenia krawędzi jezdni na skrzyżowaniach (P-7a),
– wyznaczenia przejazdów przez pasy dzielące jezdnie (P-7a),
– oddzielenia od jezdni zlokalizowanych w zatokach przystanków komunikacji publicznej (P-7a, P-7c),
– oznaczenia zjazdów (P-7a, P-7c).

2.2.2.2. Linia krawędziowa – ciągła szeroka i wąska

Znaki P-7b „linia krawędziowa – ciągła szeroka” (rys. 2.2.2.4) i P-7d „linia krawędziowa – ciągła wąska” (rys. 2.2.2.5) stosuje się przede wszystkim dla wyznaczenia krawędzi jezdni bez krawężników (przy czym lokalnie zastosowany krawężnik – ułożony na płask – nie zwalnia z konieczności stosowania linii krawędziowej):
– wewnętrznych i zewnętrznych krawędzi autostrad, dróg ekspresowych i
dwujezdniowych (tylko linia P-7b),
– korygowania przebiegu krawężnika,
– oddzielenia torowiska tramwajowego (tylko linia P-7b),
– obwiedni powierzchni wyłączonych z ruchu znakiem P-21 (tylko linia P-7b),
– na odcinkach drogi, na których ze względu na obowiązujące przepisy lub
bezpieczeństwo zatrzymanie się na jezdni i na poboczu jest zabronione, w szczególności ciągłe linie krawędziowe należy stosować na:
– odcinkach drogi, na których na poboczu występuje ruch pieszych lub rowerzystów,
– odcinkach drogi, na których szerokość pobocza uniemożliwia zatrzymanie się
pojazdu samochodowego poza jezdnią,
– łukach poziomych,
– łukach pionowych wypukłych,
– odcinkach z barierami,
– odcinkach dróg, na których stosuje się linie: P-4, P-3a, P-2a i P-2b,
– wiaduktach, mostach i w tunelach,
– odcinkach dróg, na których obowiązują zakazy wyrażone znakami pionowymi B- 35 „zakaz postoju” i B-36 „zakaz zatrzymywania się”.